8 مارچ؛ فرصت تغییر از نابرابری به برابری

هشتم مارچ، روز یادآوری مبارزات زنان برای دست‌یابی به حقوق‌شان است. ده‌ها نهاد خصوصی و دولتی در کشور، همه ساله از این روز تجلیل می‌کنند. این تجلیل‌ها برای زنان، هم مایه‌ی دل‌گرمی است هم سبب نگرانی؛ دلگرمی از این حیث که اکنون حقوق زنان به یک مطالبه همگانی بدل شده است و یک اجماع نسبی برای دفاع از زنان به وجود آمده. نگرانی از این جهت که در گیر و دار مذاکرات صلح، که هر گونه توافق و تصمیمی می‌تواند برای زنان گران تمام شود، مسئله‌ی زنان مبهم است؛ بناً در چنین شرایطی نباید تجلیل از این روز با برگزاری چند محفل خلاصه شود. زیرا ماهیت روز بین المللی زن، با آنچه که در افغانستان تجلیل می‌شود کاملا متفاوت است. هشت مارچ در واقع روز بین المللی زنان کارگر است و تجلیل از آن به مثابه‌ی بیرون رفت از وضعیت موجود است. معنای این حرف آن است که هر چند همه ساله از هشتم مارچ از سوی نهاد‌های دولتی و خصوصی به گونه‌ی پررنگ‌ تجلیل می‌شود؛ اما هنوز هم درک واقعی از این روز وجود ندارد و تجلیل از این روز در کشور از مرزهای شعار و نماد فراتر نرفته است.

زنان غالباً در افغانستان، تحت فشار سنت‌ها و فرهنگ جامعه بوده و اغلب نظام‌های سیاسی نیز تلاش کرده‌اند سلطه‌ی اجتماعی را برزنان تداوم بخشند روی این منظورتجلیل از هشتم مارچ در افغانستان مستلزم مطابقت با ماهیت اصلی این روز است. اکنون که زنان افغانستانی در یک سرنوشت نامعلوم بسر می‌برند این موضوع باید زنان و نهاد‌های حامی زنان را وادار کند که در این روز نگرانی شان را فریاد بزنند.

‌در تجلیل از هشتم مارچ اکثر برنامه‌ها، بر پایه‌ی سخن‌رانی چهره‌های تکراری آغاز و پایان می‌یابد؛ افرادی که حتا متن سخن‌رانی‌شان را از سال‌ها بدینسو تازه نکرده‌اند. با این‌که با روی کار آمدن نظام جدید در افغانستان، وضعیت زنان روبه تحول گرایید، اما در یک سال پسین، همراه با آغاز مذاکرات صلح، نگرانی زنان نیز شروع شد. نگرانی از برگشت به عقب و از دست دادن دستاورد‌های هجده ساله. زیرا مسئله‌ی زنان از همان ابتداء مشخص نبود به گونه‌ی که زنان از آغاز مذاکرات صلح، در یک سرنوشت نامعلوم به سر می‌برند. بناً اکنون تنها تجلیل از هشتم مارچ کار ساز نیست. زنان افغانستانی از این روز باید به‌عنوان یک فرصت استفاده کنند. در واقع این روز، یاد‌آوری از مشکلات زنان و ارایه راه‌کارها برای حل چالش‌های زنان است.

با آن که  فقط در یک روز نمی‌شود انقلابی به پا کرد؛ اما در این روز می‌شود اساس برنامه‌هایی را پایه‌گذاری کرد که نتیجه‌ی آن سبب همبستگی و مبارزه زنان برای برابری در جامعه شود.

می‌دانیم که بیشتر چالش‌های که امروزه زنان در افغانستان با آن دست و پنجه نرم می‌کنند؛ برخواسته از نابرابری‌های اجتماعی است اما آنچه که قابل مکث است، نبود گروه‌های مشخصی از زنان برای مبارزه با نابرابری‌ها و ایجاد برابری میان مردان و زنان ‌و مقابله با فشار‌های اجتماعی است. بسیاری از زنان باور دارند که فرصت‌های مثل هشت مارچ می‌تواند سبب همبستگی و به میان آمدن چنین گروه‌های شود.

درپایان، با در نظرداشت شرایط موجود زنان در افغانستان، نیاز است تا نهاد‌های دولتی، خصوصی و تشکل‌های  که در راستای حقوق زنان و نهادینه شدن برابری میان زنان و مردان فعالیت دارند، در راستای همبستگی زنان تلاش کنند تا زنان به این باور برسند که هشتم مارچ روز یادآوری مبارزات، دست‌آورد‌ها و تلاش زنان برای برابری در جامعه وفرصت تغییر است؛ تغییر از نابرابر به برابری.

نویسنده: ضیاگل عظیمی