«پروموت» با 280 میلیون دالر چرا ناکام شد؟
برنامه‌ی «پروموت» پنج سال پیش از سوی اداره‌ی انکشاف بین‌الملی آمریکا (یو، اس، آی، دی) آغاز شد. هدف این برنامه توانمندسازی 75 هزار زن در عرصه‌های اقتصادی، رهبری و مشارکت بود. مسؤلیت این برنامه را رولا غنی، نخست بانوی افغانستان به عهده داشت. حالا پس از پایان چنان که پیداست، این برنامه آنگونه که باید، موثر نبوده است. این روزها همه‌جا صحبت از ناکام بودن برنامه‌ی پروموت است. گفته می‌شود بیش از 200 میلیون دالر در این برنامه به مصرف رسیده است که یکی از برنامه‌های بزرگ کمکی آمریکا در افغانستان بوده است. اکنون پرسش اساسی این است که چرا بزرگ‌ترین برنامه اداره‌ی انکشاف آمریکا ناکام بوده است. چه عواملی در پس ناکامی این برنامه وجود دارد؟ در این نوشته به پاسخ این پرسش‌ها خواهم پرداخت.
برنامه‌ی پروموت، از سوی نهاد توسعه‌ی جهانی امریکا در ماه نوامبر سال ۲۰۱۴میلادی ازبهر افزایش فرصت‌ها برای زنان افغانستان راه‌اندازی شد. قرار بود از طریق این برنامه، گروه‌های حامی حقوق زنان تقویت شود، مشارکت زنان در اقتصاد توسعه یابد، تعداد زنان در پُست‌های مهم تصمیم‌گیری در دولت افغانستان افزایش یابد و به زنان کمک کند تا مهارت‌های کسب‌و کار و مدیریت را بیآموزند. اما اداره‌ی سرمفتش خاص آمریکا در امور بازسازی افغانستان یا “سیگر” در گزارشی که به نشر رساند، گفت، تنها کار خوبی که از طریق این برنامه انجام شده گماشتن ۵۵ زن در سطح رهبری است. شاید این تنها کاری باشد که به برکت برنامه‌ی پروموت انجام شده است. پرسش اساسی که اینجا مطرح می‌شود، با در نظرداشت بودجه‌ی این برنامه که بیش از 200 میلیون دالر بوده است گماشتن تنها 55 زن در سطح رهبری بسنده است؟
پس از گذشت سه سال یعنی در سال 2016 از آغاز این برنامه، «سیگر» اداره سرمفتش خاص امریکا برای بازسازی افغانستان که از سوی کانگرس برای نظارت از مصارف پول مالیه پردازان امریکایی در افغانستان ایجاد شده است در گزارشش گفت که بیش از 200 میلیون دالر در این برنامه هدر رفته است.
اما رولا غنی در پاسخ به این تحقیق گفت که بخش بزرگ پول اختصاص یافته این برنامه، به عوض این که به زنان افغانستانی برسد، بیشتر در امور اداری و قراردادهای آمریکایی‌ها به مصرف رسیده است.
از گفته‌های رولا غنی چنین پیداست که او آمریکایی‌ها را حیف‌ومیل شدن بودجه‌ی این برنامه می‌داند. اما در واقع چه کسی مقصر است؟
نخست بانوی افغانستان؟
آمریکایی‌ها؟
حیف‌و میل‌هایی وحشت‌ناکی طی این‌همه سال‌های طلایی در افغانستان توسط مسوولان و مقامات ارشد دولتی صورت گرفته است که ثابت می‌سازد، موثریت پروموت نیز دست‌خوش معاملاتی در درون افغانستان شده است. وقتی‌که می‌بینیم بانوی اول که مسؤل اصلی برنامه پروموت، پس ناکام خوانده شدن این برنامه خمی به ابرو نمی‌آورد جای نگرانی است.
البته نباید فراموش کنیم که در ناکامی این پروژه‌ها امریکایی‌ها هم دخیل‌اند زیرا آنان این همه امکانات را در اختیار افراد و گروه‌هایی قرار می‌دهند که به همه چیز نگاه انجویی و پروژه‌یی دارند.
در پایان، آنچه که برای مردم افغانستان به ویژه زنان قابل نگرانی است.
یکم: ایجاد شگاف بین دولت و ملت در افغانستان و از بین رفتن اعتماد زنان به دولت
دوم: از بین رفتن اعتماد جامعه جهانی و به ویژه ایالات متحده آمریکا و قطع کمک‌ها به افغانستان است.
زیرا وقتی مردم می‌شنوند که پروژه‌ی ۲۸۰میلیون دالری که باید توسط خانم آقای غنی به پیش برده می‌شد، حیف و میل می‌شود و ناکام است، درک می‌کنند که فساد اداری چگونه در لایه لایه جامعه خانه کرده است.
دوم: از آنجایی که پروموت از جمله برنامه‌های کمکی آمریکا در آسیا است احتمال این وجود دارد که پس از این آمریکا چنین برنامه‌هایی را در افغانستان عملی نکند آن هم در وضعیتی که زنان افغانستانی به شدت نیازمند حمایت و ظرفیت‌سازی هستند.
نویسنده: ضیاگل عظیمی
