نگرانی از افزایش ولادت‌ها و اجرایی نشدن برنامه‌های تنظیم خانواده در هرات

روند رشد جمعیت نگران کننده و هشدار دهنده است نگرانی که از سوی مسوولان زایشگاه هرات مطرح می‌شود، ماهانه بیش از دو هزار ولادت تنها در محدوده‌ی این زایشگاه به ثبت می‌رسد و سالانه 24 هزار نفر به جمعیت هرات افزوده می‌شود. این آمار‌ها در حالی مطرح می‌شوند که به گفته‌ی وزارت صحت عامه ۹۰ درصد زنان در افغانستان از خدمات جدید فاصله‌دهی ولادت باخبر اند اما تنها ۲۰ درصد آنان از این خدمات استفاده می‌کنند.

رشد بی‌رویه جمعیت و عدم کنترل آن سبب ایجاد مشکلاتی از جمله عدم مصوونیت غذایی، گسترش فقر، کم‌بود آب آشامیدنی، آلوده‌گی هوا و محیط زیست، عدم آموزش صحیح، بی‌کاری و عدم اشتغال جوانان در آینده کشور خواهد شد. یک تحقیق تازه اداره‌ی احصاییه و معلومات وزارت اقتصاد نشان می‌دهد که بیش از نیم جمعیت کشور از چند بعد فقیر اند.

این در حالیست که مسوولان زایشگاه هرات می‌گویند، تعداد زنانی که روش‌های جلوگیری از بارداری را استفاده می‌کنند به مراتب کم‌تر از زنانی است که علاقه‌مندی به بارداری دارند.

سعیده سعید، مسوول زایشگاه هرات، می‌گوید عدم آگاهی زنان از ضرر‌های ولادت‌های پی‌هم، فقر و برخی از رسم ورواج‌ها در خانواده‌ها سبب شده که آمار زاد و ولد افزایش یابد.

به گفته‌ی خانم سعید، بیشتر زنان در مورد راه‌های جلوگیری از بارداری آگاهی نادارند.

اداره‌ی احصاییه افغانستان چندی پیش نرخ رشد جمعیت در کشور ۲.۱۴ درصد اعلام کرد که نسبت به کشورهای جنوب آسیا، افغانستان بیش‌ترین رشد جمعیت را دارد. از جانب دیگر،  این اداره رشد اقتصادی کشور را ۲.۷ درصد اعلام کرد که در تناسب با رشد نفوس اندک است و در صورتی که برنامه‌ریزی درست در این بخش صورت نگیرد، ممکن سبب گسترش فقر شود.

آگاهان امور اقتصادی اما بر موازی بودن رشد نفوس با رشد اقتصاد کشور تاکید دارند.

یعقوب مشعوف، کارشناس مسایل اقتصادی می‌گوید، رشد جمعیت اگر با رشد اقتصاد کشور موازی به پیش نرود، پیامد‌های ناگواری را در پی دارد.

او در ادامه می‌گوید، اکنون رشد اقتصاد کشورد چار بحران است و اگر رشد جمعیت همین گونه ادامه یابد سبب افزایش بیکاری، فقر، شده و جامعه به  طور کامل از کنترول دولت خارج می‌شود.

به باور آقای مشعوف، دولت باید با طرح و اجرای پلان‌های اقتصادی، بحران اقتصادی را پایان دهد و برنامه‌هایی را برای جلوگیری از رشد جمعیت نیز روی دست گیرد.

دامنه‌ی نگرانی از رشد جمعیت کشور تا شورای ولایتی هرات نیز رسیده است و شماری از اعضای شورای ولایتی هرات، رشد بی رویه نفوس را حاصل بی توجهی و ناکارایی برنامه‌های دولت را در این راستا می‌دانند.

سکینه حسینی، عضو شورای ولایتی هرات می‌گوید، برنامه‌های آگاهی‌دهی درارتباط با تنظیم خانواده در هرات پروژه‌ای و ناقص بوده است.

خانم حسینی همچنان می‌افزاید، دولت برای کنترول رشد جمعیت برنامه‌ای مشخصی ندارد و بودجها‌ی را نیز در این راستا اختصاص نداده است.

ناآگاهی زنان از ضرر‌های ولادت‌های پی‌هم و نگرانی از رشد جمعیت در حالی مطرح می‌شوند که دو اداره در هرات (صحت عامه، ریاست امور زنان) از اجرایی شدن و تاثیرگذاری برنامه‌های شان جهت تنظیم خانواده سخن می‌زنند.

برنامه تنظم خانواده این است که برای زوج‌ها مشخص می‌سازد که در چه زمانی و به چه تعداد فرزند بیاورند و به این منظور روش‌های پیشگیری، کوتاه مدت، میان مدت و بلند مدت برای خانواده‌ها دارد که در روش پیشگیری کوتاه مدت، تابلیت‌های ضد باوری و کاندوم نظر به وضعیت صحی زوج‌ها برای آن‌ها به‌گونه رایگان از سوی مراکز صحی دولتی توزیع می‌شود.

مسوولان اداره‌ی صحت می‌گوید، کاهش آمار مرگ‌و میر مادران بیان‌گر تاثیرگذاری برنامه‌های اداره‌ی صحت عامه هرات برای تنظیم خانواده است.

آصف کبیر، معاون اداره‌ی صحت عامه‌ی هرات می‌گوید، افزایش جمعیت در هرات، و آمار مطرح شده از سوی زایشگاه هرات، نمی‌تواند رشد آمار نفوس در این ولایت را نشان دهد، زیرا بیش از 40 درصد از ولادت‌ها خارج از محدوده‌ی مراکز صحی صورت می‌گیرد.

به گفته‌ی آقای کبیر، روش‌های مختلف جلوگیری از بارداری برای زنان از سوی تمام مراکز صحی به وسیله‌ی پزشکان، برای زنان به گونه‌ی دوام‌دار از گذشته تاکنون جریان داشته و تاثیرگذاری این برنامه‌ها کاهش مرگ‌و مادران به همراه داشته است.

از سویی اداره‌ی امور زنان هرات از طرح تازه‌ای برای برنامه‌های آگاهی‌دهی در تنظیم خانواده و جلوگیری از ولادت‌های پی درپی خبر می‌دهد.

مسوولان این اداره می‌گویند، برنامه‌های کوتاه مدت و بلندمدت به منظور تنظیم خانواده و جلوگیری از ولادت‌های پی‌هم در نقاط مختلف هرات و به ویژه شهرستان‌ها روی دست دارند.

سهیلا صبری، مسوول آگاهی عامه اداره‌ی امور زنان هرات می‌گوید، برنامه‌های این اداره به منظور تنطیم خانواده طوری طراحی شده است که زنان همه مناطق هرات را در بر می‌گیرد.

خانم صبری همچنان از برنامه‌های جدید اداره‌ی امور زنان برای تنظیم خانواده خبر می‌دهد و می‌گوید، قبلاً برنامه‌های آگاهی‌دهی تنها برای زنان برگزار می‌شد اما آنان تلاش دارند تا در آینده برنامه‌های آگاهی‌دهی را برای مردان نیز برگزار کنند.

بر اساس آمار اداره‌ی احصاییه‌ی افغانستان جمعیت افغانستان اکنون حدود 32 میلیون نفر است و گفتنی است که سالانه از بیش از 600 هزار نفر به جمعیت افغانستان افزود می‌شود در حالی که رشد اقتصاد کشور سیر نزولی دارد.

گزارشگر: ضیاگل عظیمی