آیا رأی زنان جایگاه سیاسی شان را تعیین خواهد کرد؟

در انتخابات دیروز، نزدیک به دو میلیون تن رأی دادند؛ در حالیکه بربنیاد اطلاعات کمیسیون انتخابات، نُه‌میلیون و شش‌صدهزار نفر برای رأی‌دهی نام‌نویسی کرده بودند که از این جمله، شش میلیون ۳۰۰ هزار مرد و ۳ میلیون و ۳۰۰ هزار آن زن بودند.  هرچند موسسه‌ی انتخابات آزاد و عادلانه افغانستان (فیفا) میزان مشارکت شهروندان به‌‌ویژه زنان را در انتخابات امسال کم‌رنگ خوانده است اما مشاهدات تیم خبرگزاری  و دیگر نهادهای رسانه‌ی میزان اشتراک زنان نسبت به مردان را در ولایت هرات و دیگر ولایات پررنگ تر خوانده اند. طوری که مسوولان کمیسیون انتخابات در ولایت هرات نیز میزان اشتراک پررنگ زنان نسبت به مردان را تایید کرده و از حضور چشم‌گیر زنان در مراکز رای‌دهی سخن می‌زنند.

چهارمین انتخابات ریاست جمهوری افغانستان برخلاف تمام مشکلات  و پیش‌گوی‌ها در مورد برگزاری و عدم آن، برگزار شد. شهروندان زیادی از سراسر افغانستان به پای صندوق‌های رای رفتند. به کاندیدای مورد نظر شان رای دادند، اما نهادهای ناظر انتخاباتی، رسانه‌ها، کمیسیون حقوق بشر و شهروندان از حضور کمرنگ اشتراک کننده‌گان در این انتخابات سخن می‌زنند.

به‌رغم تمام چالش‌ها، حضور زنان نسبت به مردان در بیشتر ولایات به ویژه هرات چون انتخابات گذشته پررنگ بود. زنان در این دور از انتخابات نیز مسوولانه به پای صندوق‌های رای رفتند و مسوولیت اجتماعی و حق شهروندی شان را ادا کردند.

با وجود این که در سه دور گذشته حدود 30 درصد رای دهنده‌ها زنان بودند اما این حضور شان نتوانست آن‌چنان که باید در وضعیت شان تغییر به‌وجود آورد. جایگاه سیاسی امروز زنان نشان می‌دهد که آنان در انتخابات گذشته گسترده به پای صندوق‌های رای رفتند و در پیروزی انتقال مسالمت آمیز قدرت سهم گرفتند اما میزان حضور شان در انتخابت بر جایگاه سیاسی و پیروزی خود زنان سود چندان نداشت.

در این دور از انتخابات نیز زنان در کنار تمام چالش‌ها و بدون در نظر داشت جایگاه قبلی و و ضعیت شکننده‌ی شان چون گذشته حضور پررنگ داشتند. آنان انتخابات را یک فرصت دانسته و با میزان مشارکت شان نشان دادند که می‌توانند جایکه سیاسی خود را تثبیت کنند. اما آن‌چیزی که زنان را نگران ساخته است، استفاده ابزاری از آنان است. زنان دلواپس این هستند که مثل گذشته فقط بانک رای و ابزار سیاسی نشوند. اگر این نگرانی زنان چون گذشته به حقیقت بدل شود در این صورت چیزی برای زنان تغییر نخواهد کرد.

زنان در چهار دور انتخابات گسترده و مسوولانه به پای صندوق‌های رای رفتند. آنان توانستند در انتقال قدرت نقش داشته باشند اما پرسشی که همواره در اذهان عموم به‌جود می‌آید این  است که چرا  زنان با این میزان مشارکت تنها می‌توانند در انتقال قدرت موفق شوند، چرا نتوانستند بر وضعیت شان تاثیر به وجود آوردند؟

یک معنای این وضعیت منسجم نبودن زنان است. عدم انسجام زنان در فرصت‌های چون انتخابات سبب می‌شود که آنان نتوانند به خوبی از آن برای تغییر جایگاه سیاسی شان استفاده کنند. معنی دیگر این وضعتی استفاده بازرای از زنان است.  استفاده ابزاری از رای زنان در انتخابات پیشینه‌ی دراز دارد. در انتخابات گذشته، کاندیداها با دادن وعده‌های غیرعملی، از رای زنان به عنوان ابزار سیاسی جهت رسیدن به اهداف شان استفاده نموده اند و پس از گرفتن رای خواب‌های خوبی که برای زنان دیده بودند را به باد فراموشی سپردند.

 در اخیر؛ ارزش‌گذاری به رای زنان و برنامه‌ریزی برمحور مطالبات روشن و همیشگی زنان در سطوح مختلف می‌تواند زنان را از دنباله‌رو سیاست به پیش‌آهنگ سیاست در افغانستان برساند.

سودابه احراری