تغذیه زنان در دوران بارداری
نگارنده: داکتر سعید حامدی
افغانستان کشوری است با جغرافیای پهناور، مناطق کوهستانی و بافت‌های متفاوت فرهنگی -اجتماعی که سال‌هاست جنگ و تنش‌های را تجربه می‌کند که بنیان بیشتر موضوعات اجتماعی را متاثر ساخته است.
صحت یکی از آن موضوعات و حقوق اجتماعی افرادی است که در این جغرافیای پهناور زندگی می‌کنند. اما؛ شرایط اقلیمی، فرهنگی، سیاسی و اجتماعی کشورطوری رقم خورده که گروپ‌های آسیب پذیر، جامعه را بیشتر متاثرساخته است. خانم‌های حامله و اطفال زیریکسال از جمله این قشر آسیب پذیرهستند که متاسفانه آمارمرگ ومیر آن‌ها زیاد می‌باشد.
عدم‌آگاهی مردم به ویژه خانم‌های بارداراز اختلالات و عوارض دوران بارداری، تغذیه نامناسب، ازدواج‌های زیرسن، پراکندگی جمعیت، کمبود کارمندان متعهد و خبره به خصوص طبقه اناث، تعدد ولادت‌ها، عدم وقفه بین ولادت‌ها، کمبود مراکز صحی، مسایل امنیتی و مسایل فرهنگی وعنعنوی دسترسی به خدمات صحی مطلوب را به چالش کشیده است .
یک خانم باردار حد اقل در جریان بارداری چهار مرتبه باید توسط ماهر ولادی ملاقات گردد،رعایت حفظ الصحه شخصی، تغذیه مناسب ، اخذ ادویه متممه از قبیل آهن، فولیک اسید و مولتی ویتامین در جریان بارداری جز ضروریات است تا خانم بتواند طفل سالم و تندرست بدنیا بی‌آورد .
ولی متاسفانه نظر به مشکلاتی که قبلا هم یادآوری شد خانم‌ها در جریان بارداری کمتر متوجه این مسایل هستند و حتی به این باورند که اخذ غذا و ادویه متممه از قبیل آهن، فولیک اسید و مولتی ویتامین سبب بزرگی جنین در رحم مادر شده و روند ولادت طبیعی رابه مشکل مواجه می‌سازد. درحالی‌که این مواد جهت رشد مناسب جنین لازمی و حتمی است.
تغذیه مناسب برای یک خانم باردار یک اصل است که نباید در مورد آن سهل انگاری صورت گیرد رژیم غذایی کافی و کامل علاوه براینکه در سلامت و زیبایی خانم نقش دارد به رشد جنین و داشتن نوزادی سالم و تندرست کمک می‌کند
یکی از مهمترین و اصلی‌ترین نکات در تغذیه، تغذیه مادر باردار می باشد، زیرا رشد و نمو کامل جنین رابطه تنگاتنگی با تغذیه مادر داشته تامین نیازهای او با دریافت مواد مغذی مادر عجین شده است.
تغذیه درست در زنان باردار
باید توجه داشت که اصول تغذیه درست که همانا رعایت تنوع و تعادل است مد نظر است تنوع یعنی اطمینان از مصرف همه گروه‌های اصلی غذایی ( نان وغله‌ها، میوه و سبزی، شیر و لبنیات، گوشت و تخم مرغ و حبوبات و مغزدانه‌ها)و تعادل یعنی مصرف مقدار کافی از هر گروه غذایی است.
با در نظر داشت اینکه جنین رشد بسیار سریعی دارد و وزن او از یک گرم در 8 هفتگی به 3200 گرم در هفته چهلم می رسد.جنین برای چنین رشدی، احتیاج به انواع مواد مغذی دارد که باید از طریق تغذیه صحیح مادر تامین شود .
دلیل بروز حالت تهوع درزمان بارداری
یکی از مشکلاتی که بعضی از خانم‌های باردار با آن مواجه می‌شوند بروز تهوع ،در ماه‌های اول بارداری است شيوع اين عارضه بين 50 تا 70 درصد است و اغلب در سه ماهه اول بارداری رخ می‌دهد و تا هفته 16 بارداری بهبود می‌یابد. از آن‌جایی که این مشکل در صبح تشدید می‌شود، بیماری صبحگاهی نامیده می‌شود،گرچه ممکن است در هر ساعتی از شبانه روز اتفاق بیفتد.
تهوع بارداری تنها تهوعی است که با حضورغذا در معده بهبود می‌یابد و تغذيه به عنوان بخشی از درمان در نظر گرفته مي‌شود. بهتر خواهد بود تا این خانم‌ها از هر وعده غذایی کاسته و دفعات اخذ غذا را افزایش دهند و به جای سه دفعه در روز 5تا 6بارغذا میل کنند.
باید خاطر نشان کرد که درمحتوی غذای اخذ شده باید حتما به طور متناسب از پروتین‌ها، کاربوهایدریت‌ها شحمیات، ویتامین‌ها و مینرال‌ها غنی باشد و باید به یاد داشت که معنای بهتر خوردن بیشتر خوردن نیست.
یک خانم در جریان حمل بین 11-15 کیلوگرام افزایش وزن خواهد داشت که بیشترین آن در سه ماه اخیر بارداری است یعنی زمانی که جنین بیشترین رشد را دارد که تغذی مناسب در سه ماه اخیر بارداری با اهمیت و با ارزش می‌باشد. یک انسا ن به طور معمول روزانه 2000تا 2500 کیلو کالری انرژی برای انجام فعالیت‌های روزمره دارد که این مقدار در خانم باردار تا 450 کیلو کالری انرژی در روزافزایش پیدا می‌کند.
توصیه می‌گردد تا غذا در وعده های کوچک و متعدد (هر 2 تا 3 ساعت) مصرف شود وبه جای استفاده از موادغذایی سرخ کرده، از غذاهای آب‌پز و بخارپز ویا کبابی استفاده کنند, غذا به آرامی و در محیطی با آرامش میل شود.از خوردن غذاهای حجیم قبل از خواب اجتناب شود.
در اخیر با ید گفت که تغذیه بانوان بطور کلی اهمیت زیادی دارد و تاثیر آن بر سلامت‌شان مهم است اما هیچ زمانی مهم تر از زمان بارداری نیست غذای مناسبی که مادر می خورد بهترین هدیه به نوزاد قبل از تولد است و شیر مادر اولین و بهترین هدیه پس از تولد است مادران باردار باید توصیه‌های تغذیه‌ای را جدی تلقی کرده تا فرزندان صحتمند را تقدیم جامعه کنند.
