زنان در انتخاباتِ پیشرو: بایدها و نبایدها
انتخابات ریاست جهموری پیشرو در افغانستان برای زنان هم فرصت است وهم تهدید. فرصت از این دید که زنان با یک طرح روشن می‌توانند جایگاه سیاسی خود را تثبت کنند. تهدید از این حیث که مثل گذشته زنان فقط بانک رای و ابزار سیاسی بیش نباشند. دراین صورت چیزی برای زنان تغییر نخواهدکرد.
هرچند تقویم انتخابات اندکی تغییرکرد.کمیسیون انتخابات قبلا ۲۲ سرطان سال جاری را تارخ برگزاری انتخابات اعلام کرده بود. این بار اما تاریخ انتخابات سه ماه دیگر عقب انداخته شد، ششم میزان ۱۳۹۸. تاخیر انتخابات به یک معنا می‌تواند به نفع زنان تمام شود. در ادامه نگاهی انداخته خواهد شد به بایدها و نبایدهای حضور وسهم‌گیری زنان در انتخابات پیشرو.
جایگاه سیاسی امروز زنان نشان می‌دهد که آنان در سه دور انتخابات گذشته نتوانستد از این فرصت سیاسی به خوبی استفاده کنند. زنان گسترده به پای صندوق‌های رای رفتند. درسه دور گذشته حدود ۳۰ درصد رای دهنده‌ها زنان بودند. این میزان رای تاثیر به‌سزایی در پیروزی انتقال مسالمت آمیز قدرت درافغانستان داشت.اما برای پیروزی خود زنان برچالش‌های شان سود قابل توجه نداشت. یک معنای این وضعیت آن است که زنان به‌خوبی از این فرصت‌های سیاسی استفاده نتوانستند. امروز شکننده‌ترین چیز درافغانستان دست‌آوردهای زنان و سرنوشت آنان است.
معنای دیگر این وضعیت استفاده ابزاری از زنان است. استفاده ابزاری از رای زنان در انتخابات پیشینه‌ی دراز دارد. در انتخابات گذشته، کاندیداها با دادن وعده‌های غیرعملی، از رای زنان به عنوان ابزار سیاسی جهت رسیدن به اهداف شان استفاده نموده اند و پس از گرفتن رای خواب‌های خوبی که برای زنان دیده بودند را به باد فراموشی سپردند.
به عنوان نمونه می‌توان به وعده‌های که حکومت وحدت ملی در آستانۀ انتخابات ۹۳ به زنان داد اشاره کرد؛ در آستانه‌ی انتخابات ۹۳ یکی از وعده‌های محمداشرف غنی به زنان این بود که زنان در معاونیت‌ها، سفارت‌خانه‌ها و ولایت‌ها حضور خواهند داشت همچنان اشرف غنی تعهد کرد که زمینه را برای دسترسی زنان به میراث‌های شرعی آنها فراهم می‌کند و برنامه‌های آموزشی و حرفه‌ای سازی زنان را در سطح مدیریتی به اجرا خواهد گذاشت. انتخابات برگذارشد. اشرف غنی ریس جمهور افغانستان شد. تمام این وعده‌ها روی کاغذ ماند. درعمل چیز به نفع زنان درسایه‌ای حکومت وحدت ملی تغییرنکرد.
اخیرا دفتر حقوق بشر سازمان ملل متحد گفته زنان افغان همچنان برای دسترسی به حقوق شان با موانع عمده‌ای مواجه اند. این سازمان گفته که توصیه‌های سال ۱۹۹۹ و سال ۲۰۰۵ این سازمان برای مبارزه با خشونت علیه زنان در افغانستان همچنان قابل تجدید است.
حامد کرزی رییس جمهور پیشین افغانستان هم گفته بود با رای زنان برنده‌ی انتخابات شده است. اما با دو دور ریاست جهموری هیچ میراث پایداری برای زنان افغانستان از خود برجای نگذاشت. تنها مقصراین کوتاهی سیاستمداران مرد درافغانستان نیست. بار این کاستی‌ها بر دوش زنان، بویژه زنان سیاستمدار نیز برمی‌گردد. پس؛ نباید مثل گذشته عمل کرد. نباید تنها بانک رای بود. نباید دنباله‌رو صرف بود. نباید پراکنده بود. نباید مهره و پیاده نظام بود.
باید چه بود؟ انتخابات در واقع مجال با ارزشی است که زنان باید برای اراده و خواست‌های سیاسی از این فرصت به نفع شان بهره ببرند. آنان به عنوان نیمۀ مهم و تاثیر گذار جامعه می‌توانند با شرکت در انتخابات آرزوها و خواست‌های سیاسی، اقتصادی و فرهنگی خود را با حمایت از این روند و سهم گیری فعال در انتخابات مطالبه نموده، نیازهای اساسی را تشخیص و بر بهبود وضعیت شان تمرکز نمایند.
با بررسی حال و گذشته، زنان باید درانتخابات پیشرو در ترسیم سرنوشت سیاسی کشور سهم فعال داشته باشند و انتخابات تنها مجال سیاسی است که می‌تواند سهم ونقش زنان را در این راستا بهبود ببخشد.
زنان باید از گذشته درس بگیرند و با خواست‌ها و مطالبات روشن که به نفع تمام زنان افغانستان است در کنار تیم‌های انتخاباتی قرار بگیرند. در یک تکت انتخاباتی باید در کنار جریان‌های باشند که به حقوق و منافع زنان باورمند باشند. حل مسایل و مشکلات زنان در اولویت کاری شان قرار داشته باشد.
گذشته از این زنان باید با اتحاد و هماهنگی، خواست‌های اجتماعی و سیاسی شان را براساس مطالبات تغییر اوضاع زنان و تقویت قدرت سیاسی آنان مطرح کنند و توجه رهبران سیاسی و گروهای انتخاباتی را در رسیدگی به مشکلات و مسایل حوزه زنان جلب نمایند.
این دو پیش‌شرط اساسی یعنی ساخت و برنامه‌ریزی بر محور مطالبات روشن و هبستگی زنان در سطوح مختلف می‌تواند زنان را از دنباله‌رو سیاست به پیش آهنگ سیاست درافغانستان برساند. انتخابات گلوگاه این تغییر است.
نویسنده: سودابه احراری
