زنان درپارلمان دنبال رو مردان هستند
ترتیب: سودابه احراری
پس از سقوط حکومت طالبان حضور زنان درپارلمان موضوع مهمی تلقی می‌شود. ورود دوباره زنان پس از سال‌های طولانی به عرصه مشارکت سیاسی و کسب 68 کرسی از 249 کرسی مجلس نمایندگان در حالی صورت گرفت که این زنان در طول تاریخ همیشه با فضای مردانه و زن ستیز روبه رو بوده اند، حضور زنان با وجود موانع بسیار زیاد اجتماعی در سیاست افغانستان زمینه امیدواری را برای دستیابی به وضعیت مطلوب تر سیاسی و در پی آن کمک به بهبود اوضاع فراهم کرده است. با این حال حضور زنان در پارلمان هرچند قدمی مهم به حساب می‌آید اما به باور فعالان مدنی، حضوری موفقیت آمیز نبوده و زنان نتوانسته اند تغییراتی محسوس و اساسی در وضعیت زنان خشونت دیده افغانستانی ایجاد کنند.
برای بحث بیشتر در همین رابطه گفتگویی با مسعوده کروخی نماینده مردم هرات در مجلس نمایندگان ترتیب دادیم.
پرسش: حضور زنان در مجلس نمایندگان را چگونه بررسی می‌نمایید آیا در طول این چند دور توانسته اند نقش فعال و ارزنده در پارلمان داشته باشند؟
مسعوده کروخی: در دو دوره‌ی که زنان به پارلمان راه پیدا کردند حضورشان پررنگ بوده است اما زنان در افغانستان، مانند دیگر کشورها که زنان براساس یک رقابت سالم به پارلمان راه پیدا می‌کنند نبوده است، بلکه براساس تبعیض مثبتی که قانون اساسی برای ما قایل شده است. و این تبعیض مثبت را هم خود ما زنان پشنهاد کردیم که باید به قانون گنجانیده شود.
مانند دیگر کشورها که زنان دوشادوش مردان رقابت می‌کنند و با در نظر داشت استعداد و لیاقت خود کار می‌کنند در افغانستان چنین چیزی نیست زنان در پارلمان هم دنبال رو مردان هستند. نه از لیاقت و نه از مفکوره خودشان استفاده می‌کنند.
از لحاظ حضورکه، حضور زنان پررنگ است، اما از لحاظ تصامیم آنقدر پرقدرت نیست ما چون در داخل پارلمان نه یک ساختار سیاسی زنانه داریم نه یک ساختار اجتماعی زنانه داریم نه گروپ‌های زنانه داریم که بتوانیم تصمیم بگیریم پس، نمی‌توانیم مستقل باشیم .
ما همیشه در پارلمان پراگنده هستیم و هر زنی همان دیدگاه انفرادی خود را بیان می‌کند. درست است که مادر پارلمان حضور داریم اما اتحاد نداریم.
پرسش: به این اشاره کردید که زنان در پارلمان حضور دارند اما در تصامیم نقش ندارند چرا مشکل در کجاست؟ آیا روحیه زن ستیزی درپارلمان حاکم است؟
مسعوده کروخی: ماتشکل زنانه نداریم. ما دنباله رو مردان هستیم شماری از ما زنان در گروپ‌های پارلمانی که مردان ساختند و از طرف مردان تمویل می‌شود جا بجا می‌شویم، ما وقتی به یک گروپ پارلمانی باشیم که مردان آن را تمویل می‌کنند مجبور هستیم که اطاعت کنیم. آن‌جا دیگر منافع زنان تحت‌الشعاع منافع گروپ مردانه قرار می‌گیرد. ما همبستگی نداریم.
پرسش: خانم کروخی مشکل اصلی در کجا است چرا تا به حال این همبستگی در بین زنان بوجود نیامده است ضعف در کجا ست؟
مسعوده کروخی: در این پانزده سال هم زنان در جامعه حضور دارند اما این حضور شان قابل ملاحظه نبوده چون از اساس و بنیاد فرهنگ سازی نشده و ظرفیت سازی نشده است. تا اینجا هم که امروز زنان رسیدند فقط یک تبعیض مثبت از سوی قانون بوده است. دیگر همه چیز ما وارداتی و هر حرکت ما وارداتی بوده است. ما تفرق و پراکندگی داریم و با همین ساختار به درون پارلمان رفتیم تا همین جا هم که رفتیم دیگران ما را آوردند، اینجا به یک جنبش ونهضت خودجوش زنانه افغانی نیاز است که با افکار و عقاید زنانه به پاخیزیم .
همه چیز در افغانستان دیدگاه مردانه دارد.تمام زنانی که در پارلمان هستند توسط مردان به مجلس فرستاده شده اند.زنان در مجلس هیچ تفکر و مفکوره خاص از خودشان ندارند. نه تحلیل و تجزیه از اوضاع سیاسی کشور دارند و نه دیدگاه و بینش سیاسی فقط همان دیدگاه خانم خانه را دارند وبس.
پرسش: خانم کروخی همواره انتقادهای وجود داشته که نقش زنان در پارلمان افغانستان زیاد مهم نبوده و این زنان در طول چند دوره فعالیت آن‌چنانی انجام ندادند نظر شما چیست با این حرف موافقید؟
من با این انتقاد موافق نیستم چون همین مردم بودند که این وکیلا را با همین ظرفیت بدون تفکر و تعمق به پارلمان فرستادند، حالا باز انتقاد هم دارند. باچشم بسته انتخاب می‌کنند هر کس و ناکس را روان می‌کنند به پارلمان آیا این انتقاد به خودشان برنمی‌گردد. یک باربا انتخاب شان اشتباه کردند دوبار اشتباه بازهم اشتباه می‌کنند. مردم باید کمی متوجه باشند باید وجایب و مکلفیت خود را بدانند.
اگر ما وکلا کاری برای مردم نکردیم از فلترهمین مردم گذشتیم. مردم انتخاب دقیق و همه جانبه نکردند. هر کس با بوجی‌های پول از خارج آمد و نماینده مردم شد . مسووولیت اولیه به دوش مردم است . ریاست جمهوری ما به چه مصیبتی گرفتار است شورای ملی و شورای ولایتی را ببیند که با چه دشواری‌های مواجه اند. تمام این‌ها نتیجه انتخاب همین مردم است.
پرسش: بنظر شما زنان در مجلس نمانیدگان توانسته اند که مسوولیت خویش را در قبال زنان خشونت دیده افغانستان انجام دهند؟
مسعوده کروخی: نخیر به هیچ عنوان نتوانستند مسوولیت خود را انجام دهند. در دو دوره پارلمان با این که هر لحظه از عملکرد دولت نظارت می‌کنند اما بازهم کاری انجام ندادند. اگر همان فشارهای لازمه 69 زن به سر دولت باشد صد درصد کار انجام می‌شود اما چنین کاری انجام نشده است.” اگرما وکلا نظارت همه جانبه می‌کردیم این همه فساد واسطه بازی بوجود نمی‌آمد. ما وکلا هم بخدا به فکر خود هستیم و بیشتر از اینکه به فکر مردم باشیم به فکر قوم خویش و خانواده خود هستیم. مسایل عمومی و منافع همه زیر پا شده است. من شخصا به عنوان یک وکیل از عملکرد خود و از عملکرد پارلمان ناراضی هستم. اگر پارلمان واقعا کار می‌کرد این قدرمردم بیچاره ما بدبخت نمی‌بودند. ما وکلا باید بپذیریم که مقصرهستیم ما وکلا غیر اینکه در رسانه‌ها از دولت انتقاد کنیم کار دیگه نداریم.”
پرسش: زنان در داخل مجلس نمایندگان با چه مشکلاتی رو برو هستند؟ یعنی چه چالش‌های سر راه شان قرار دارد که مانع فعالیت شان می‌گردد.؟
مسعوده کروخی: بزرگترین مشکل ما در پارلمان زن بودن است. افرادی هستند در پارلمان که زور دارند قرار دادهای نفت و گازمی‌گیرند هرکس زور داشت هرکس تفنگ داشت هرکس قرار دادی‌های دو صد، پنصدهزار دالری گرفت می‌تواند کار انجام دهد .خوب وقتی این افراد به پارلمان باشند، ما زن‌های بیچاره با دست خالی چیکار کرده می‌توانیم.” می‌گویند کاری که پول می‌کند غول نمی‌کند.” ما زنا نه گروه مسلح داریم نه توان اقتصادی و نه توان ارتباطی را داریم. امروز بحث مافیا هست وامروز نظام را قدرت مافیایی پیش میبرد و ما زنان در این جریانات اصلا شامل نیستیم .
پرسش:آیا نقش زنان در پارلمان آینده چشمگیر خواهد بود؟
مسعوده کروخی: این بستگی به تصمیم مردم دارد که آیا نمایندگان خود را سبک و سنگین می‌کنند؟ آیا عملکرد شان را تعقیب و تحقیق می‌کنند؟ و آیا مردم نگاه به پول دارند یا نگاه به صداقت.
و موضوع دیگر بستگی به چگونگی برگزاری انتخابات هم دارد که اینجا زر و زور و جریانات سیاسی تاثیر گذار نباشد. آیا مردم از خواب غفلت بیدار می‌شوند آیا مردم بخاطر تعیین سرنوشت خود رای می‌دهند یا بخاطر بدست آوردن پول.
پرسش: شما به صفت یک خانم در مجلس نمایندگان چه کاری را برای مردم انجام دادید که جز دست‌آوردهای شما به حساب آید؟
در قسمت حق زنان ، در قسمت آموزش و پرورش خصوصا در ولسوالی‌های دور دست همیشه کارهای را انجام دادم. همیشه صدای مردم بودم و بخاطر خدمت به مردم در این راستا حرکت کردم .
کار یک وکیل نگاه عام است. برای زنان دادخواهی زیاد کردم . بخاطر زنان زندانی در هرات دادخواهی کردم حتی تا پیش خود رییس جمهور رفتم و موضوع را همراه او مطرح کردم تا اینکه رییس جمهور هییت تعیین کرد و این موضوع را بصورت درست بررسی کرد. من صدای برحق زنان در همه جا هستم که این صدای برحق یکی از افتخارات دوره وکالت من است.
