عاقله: “مادرِمجرد” یک داستان واقعی است
“از کودکی آرزو داشتم هنرپیشه‌ی سینما شوم، در آن زمان امکان آن نبود تا بتوانم به سینما راه پیدا کنم. زمانی‌که “بامیان فیلم” فعالیت خود را آغاز کرد ثبت نام کردم و مدت کوتاهی را در بخش سینما درس خواندم، سپس متوجه شدم که بهترین راه برای انعکاس چالش‌های زنان در بخش سینما، فیلم‌نامه‌نویسی و کارگردانی است”. این‌های گوشه‌یی از صحبت‌های عاقله فرهمند فیلم‌نامه‌نویس و کارگردان مستند “مادر مجرد” است. برای معرفی بیشتر وی، با او گفت‌گویی انجام دادم که در ادامه می‌خوانید.
معرفی:
عاقله فرهمند هستم، درسال ۱۳۷۳ خورشیدی در ولایت بامیان در یک فامیل فقیر به دنیا آمدم. دانش‌آموخته‌ی دارالعلوم ولایت بامیان و بخش تجارت دانشگاه “ریجیس آمریکا” هستم. آرزو دارم بتوانم در بخش سینما نیز تحصیلات عالی داشته باشم.
پرسش: کار در سینما را از چه زمانی آغاز کردید؟
پاسخ: کار در سینما را در سال ۲۰۱۷ شروع کردم. “مادرِمجرد” اولین فیلم‌ام بود. از کودکی به هنر سینما علاقه داشتم اما در آن زمان امکان‌اش نبود تا بتوانم به سینما راه پیدا کنم.
زمانی‌که کودک بودم همیشه فیلم می‌دیدم و دوست داشتم در آینده‌ها بتوانم یک هنرپیشه باشم و از این طریق چالش‌های اجتماعی را به تصویر بکشم. زمانی‌که “بامیان فیلم” توسط رحمان عالمی فعالیت خود را آغاز کرد ثبت نام کردم و مدت کوتاهی را در بخش سینما درس خواندم. سپس متوجه شدم که بهترین راه برای به بیان کردن مشکلات جامعه به ویژه زنان، فیلم‌نامه‌نویسی و کارگردانی است.
پرسش: قبل از ساخت فیلم مادر مجرد، تجربه‌ی کار در بخش سینما را داشتید؟
پاسخ: ساخت مادر مجرد اولین تجربه‌ام بود، ثبت آن حدود چهار ماه زمان برد. “مادر مجرد” یک داستان واقعی است.
پرسش: چه انگیزه‌یی سبب شد تا در شهری چون بامیان و با امکانات بسیار اندک به ساخت این فیلم دست بزنید؟
پاسخ: وجود مشکلات و رسم و رواج‌های ناپسند که سبب از هم پاشیدن هزاران خانواده شده است، وادارم ساخت تا از این موضوع فیلم بسازم. خواستم در این فیلم، چالش‌های زنان در جامعه‌ی سنتی چون بامیان را به تصویر بکشم. زنانی که با وجود مشکلات خیلی زیاد، هنوز هم شجاعانه مبارزه می‌کنند و زندگی خود را پیش می‌برند.
این فیلم روایتی از زندگی زنی که شوهرش پس از چند سال زندگی مشترک نیز موفق به پرداخت قرضی که بخاطر پرداخت طویانه کرده است، نشده است. شوهر او مجبور می‌شود برای کار به ایران سفر کند و این زن به تنهایی با فرزندش در بامیان زندگی می‌کند.
پرسش: فیلم مادر مجرد برای زنان افغانستان چه پیامی دارد؟.
پاسخ: مادر مجرد برای زنان افغانستانی این پیام را دارد که در زمان ازدواج خود از مصارف هنگفت و چشم و هم‌چشمی‌ها جلوگیری کنند. چون اکثر مشکلات خانوادگی و فقر جامعه ریشه در این رقابت‌های ناسالم دارد.
پرسش: در جریان ثبت این فیلم، با چه مشکلاتی مواجه شدید؟
پاسخ: با مشکلات زیادی برخوردیم. به خاطر این که به عنوان یک دختر همراه با چند مرد برای ثبت فیلم به ساحه می‌رفتم. با نگاه‌های سرزنش‌آمیز مردم روبرو بودم.
چون تقریبا هیچ زنی آماده نبود جلو کمره ظاهر شود، ما بیشتر از یک ماه دنبال بازیگر زن بودیم و هر روز قریه به قریه می‌رفتیم تا توانستیم چند زن را پیدا کنیم.
پرسش: فضای کار برای زنان در بامیان چگونه است؟
پاسخ: دیدگاه‌ها نسبت به کار زنان اندکی تغییر کرده و می‌توانم بگویم، بهتر شده است. اما چالشی که سد راه زنان در بامیان وجود دارد این است که زمینه‌ی کار برای شان مهیا نیست.
پرسش: فکر می‌کنید به تصویر کشیدن این نوع مشکلات زنان، چقدر به کاهش این خشونت‌ها در برا زنان کمک می‌کند؟
پاسخ: بدون شک به تصویر کشیدن مشکلات از دریچه‌ی سینما نقش مهمی در کاهش مشکلات و خشونت‌ها در برابر زنان دارد. چون به وسیله‌ی فیلم ما می‌توانیم پیام خود را به بیننده به گونه‌ی درست نشان بدهیم. امیدوارم مردم با دیدن این فیلم بدانند که معامله کردن با زندگی دختران شان پیامدهای منفی را به همراه دارد.
پرسش: از دستاوردهای تان برای مان بگویید؟
پاسخ: فیلم مادر مجرد در چندین جشنواره‌ی ملی و جهانی نامزد شد، در واشنگتن و دالاس به نمایش گذاشته شد و در جشنواره‌ی دهم سویدن جایزه گرفت. در جشنواره‌ی مهرگان نیز جایزه‌ی بهترین فیلم‌نامه و بهترین بازیگر را از آن خود کرد.
پرسش: حرف آخر:
پاسخ: جوانان بامیان در عرصه‌ی تحصیل مشکلات زیادی دارند. به ویژه نیاز است تا برای علاقه‌مندان سینما و هنر زمینه‌های رشد و ارتقای ظرفیت فراهم شود.
هم‌چنان می‌خواهم برای زنان سرزمین‌ام بگویم که ما می‌توانیم در پیشرفت کشور سهم داشته باشیم باید تسلیم نشویم و به مبارزه‌ی مان ادامه دهیم. چون همه‌ی اعضای خانواده‌ی من با کارم مخالف بودند، هرشب که از فیلم‌برداری می‌آمدم فکر می‌کردم فردا نمی‌توانم بروم، اما توانستم.
مصاحبه کننده: سیمین صدف
