“جاجیم‌دوزی”؛ هنری ناآشنا با پیشینۀ طولانی
“جاجیم‌دوزی” نوعی از ساخته‌های دستی زنان است که از پیوند زدن پارچه‌های اضافی ولباس‌های کهنه ساخته می‌شود؛ گروهی از زنان از سال‌ها بدینسو با پیوند زدن پارچه‌های رنگی، سعی در نگین کردن خانه و زنده نگه‌داشتن هنر‌های دستی دارند.
رو جایی، رو فرشی، رو بکسی، رو بالشتی، رو آب‌گرمی، رو لباسی، از جمله وسایلی است که به وسیله جاجیم‌دوزی ساخته می‌شود و هر یک از این وسایل نظر به ساخت و ظرافت آن به قیمت‌های مختلف، به فروش می‌رسد.
برخی از زنان در ولایت هرات از طریق جاجیم‌دوزی، در کنار آراستن خانۀ شان در پی کسب درآمد و تامین مصارف خانوده‌ی شان هستند.
بارزه، زنی است که از چند سال به این طرف بیش از هشتاد درصد از مصارف خانوده‌اش را از طریق جاجیم‌دوزی تامین می‌کند.
اومی گوید: «از سال‌ها پیش این کار را انجام می‌دهم؛ کارم پیشرفت کرده؛ مردم استقبال می‌کنند و حتا از خارج کشور سفارش می‌دهند.»
ازسوی هم شماری از زنان برعلاوه تامین مخارج شان در پی زنده نگه‌داشتن هنر‌های دستی زنان هستند.
صایب جان، زن کهن سالی است که ازسال‌ها بدینسو جاجیم دوزی می‌کند او می‌گوید؛ برای اینکه هنر‌های دستی زنان به همه معرفی شود نیاز است تا افرادی باشند که این هنر‌ها را زنده نگه‌دارند.
او می گوید: «جاجیم‌دوزی درکنار ضایع نشدن تکه‌های اضافی و لباس‌های کهنه نوعی زیبایی و سلیقه را به خانه می‌آورد.»
این در حالیست برخی از زنان جاجیم‌دوز از مردم می‌خواهند تا با استفاده از ساخته‌های دستی زنان، به آنان کمک کنند تا در کار شان پیشرفت کنند.
حلیمه که از سال‌ها مصروف جاجیم دوزی است او می‌گوید؛ اگر مردم از ساخته‌های دستی زنان خریداری کنند کمک می‌کند تا زنان در زنده نگه‌داشتن فرهنگ ساخته‌های دستی زنان بیشتر از پیش تلاش کنند.
او در ادامه می‌افزاید: «جاجیم دوزی با آنکه سال‌های زیادی از عمر آن می‌گذرد اما بازهم در داخل هرات برای مردم آشنا نیست.»
با این حال شماری از زنانی‌که از این نوع ساخته‌های دستی، برای زیبایی خانه شان استفاده می‌کنند می‌گویند؛ برای حمایت از کار زنان از وسایلی که به وسیله جاجیم‌دوزی آماده شده است خریداری می‌کنند.
فاطمه، می گوید؛ بخاطراز بین نرفتن فرهنگ جاجیم‌دوزی و حمایت از زنانی که این کار را انجام می‌دهند؛ از وسایلی که به وسیله جاجیم‌دوزی ساخته می‌شود استفاده می‌کند.
او در ادامه می‌افزاید: «ترجیح میدم تا به جای استفاده از لوازم بازاری از لوازمی که در خانه توسط زنان ساخته می‌شه خریداری کنم چون وقت خریداری از هر لحاظ راحت هستم.»
از سویی به باور برخی از زنان بازرگان، ایجاد تجارت‌های کوچک به وسیله زنان سبب ترویج تجارت میان زنان و رشد اقتصاد خانواده می‌شود.
لینا شفق، بازرگان، می‌گوید؛ راه‌اندازی تولیدی‌های کوچک از سوی زنان سبب می‌شود تا از یک طرف فرهنگ صنایع دستی زنان زنده نگه‌داشته شود و از طرف دیگر سبب رشد تجارت زنان و تبدیل آن به تجارت‌های کلان خواهد شد.
این درحالیست که بنابر گفتۀمسوولان اتاق تجارت و صنایع زنان هرات، علاقه‌مندی زنان به تجارت در ولایت هرات افزایش یافته است.
گزارشگر: مبارکه محمدی
