رویا؛ ده اپیزود مشکلات زنان افغانستان

دختری کنار خیابان می‌رفت که موتری ایستاد. راننده‌اش صدا زد:«‌کجا قندولک! بیا که برسانمت.» دختر حرفی نزد، گام‌‌هایش را تندتر بر‌داشت که هر چه زودتر از شر راننده خلاص شود و شاید راننده با بی‌اعتنایی او دست از اصرار به رساندنش بردارد. اما راننده همچنان آرام‌آرام در کنار سرک می‌راند و سرش را به کلکین موتر نزدیک کرده بود و تلاش می‌کرد بی‌آن‌که توجه عابران را به خود جلب کند، صدایش را به گوش دختر برساند:«‌بیا که خراب جای است، بچه‌ها آزارت میتن، من می‌رسانمت.»

بی‌اعتنایی‌های دختر بی‌فایده بود و راننده چیزی از پافشاری‌اش کم نمی‌کرد. دکانداری که متوجه ‌شده بود، سر از دروازه‌ بیرون کشیده و فریاد زد: «‌نمی شرمی، مزاحمت می‌کنی.»

در همین حال دو‌ـ سه نفر دیگر سوی موتر کرولای سفید‌رنگ رفتند و با مشت و لگد به موتر می‌کوبیدند و از راننده می‌خواستند که از موترش پیاده شود. راننده و دختر هر دو حیران و وارخطا شدنده بودند. راننده نمی‌توانست سرعت گرفته از لت‌و‌کوب فرار کند. «مرسل»، دختری که پرزه می‌شنید نیز کلافه شده بود. نمی‌دانست به دکاندار و افرادی که برای لت‌و‌کوب راننده جمع شده بودند چه بگوید؟ بگوید که این همه صحنه‌ی از یک سریال است و من راننده در حال تمثیل وضعیت هستیم، اما چگونه؟

همکاران مرسل عباسی، بازی‌گر «سریال رویا»، کمی دورتر دوربین‌های فیلم‌برداری‌‌شان را تنظیم کرده بودند و از صحنه تصویربرداری می‌کردند. آنان خود را به مرسل و راننده رسانده و به مردم محل فهماندند که در حال ثبت سریالی هستند که مشکلات دختران را در خانواده و جامعه‌ی‌شان نشان می‌دهد؛ دخترانی که حامی خانواده‌ی‌شان می‌شوند، دخترانی که برای بهبود وضع خانواده‌ی‌شان و خودشان رویاهای بسیاری دارند.

احمد‌رضا محبتی، عکاس است و در جریان کار ثبت سریال از پشت صحنه تصویر‌برداری کرده است. او می‌گوید که در جریان کار ثبت سریال به مواردی از آزارهای‌کلامی راننده‌ها به صورت واقعی برخورده‌اند:«‌یک‌بار راننده‌ای مرسل را که در حال پیاده‌روی کنار سرک دیده بود و متوجه گروه کاری ما نشده بود، شروع کرد به معطلک گفتن.» به نظر وی با وجود این‌که دختران زیادی در کلان‌شهرهای افغانستان شاغلند، اما کار کردن زنان هنوز در جامعه‌ جا نیافتاده است و سریال رویا با همین درون‌مایه ساخته شده است. این سریال حاصل کار تیم مشورتی رومی است که سال گذشته به ثبت رسیده است.

رویا چیست؟

باران با شدتی که می‌بارید کُت مرا تر کرده بود و من خیس وارد خانه‌ی معصومه ابراهیمی و مسعود اسلامی شدم. هوا خنک بود ولی لطف صمیمانه و همیشگی بانو ابراهیمی و همسرش فضا را گرم کرده بود. رفته بودم تا از آنان در مورد سریال رویا بشنوم.

معصومه ابراهیمی فیلم‌نامه‌نویس این سریال است. او تلخی‌های پیدا کردن کار برای زنان را در سناریوی رویا، روایت کرده است. معصومه با دید زیرکانه‌ای به نحوه‌ی پرداخت داستان می‌نگرد. او گفت: «‌خیلی از حرف‌ها را ما نمی‌توانیم به صورت مستقیم به مخاطب بگوییم، ولی آن حرف‌ها را می‌توانیم به صورت طنز و غیر‌مستقیم به مخاطب خود بفهمانیم.»

رویایی که ابراهیمی آن را نوشته است، درونمایه‌ی طنز دارد و به باور خودش این همان نقطه‌ا‌‌ی است که سریال رویا را از دیگر سریال‌های افغانستان متمایز می‌کند. روایتی که تنها داستان یک دختر نیست و نمایان‌گر قصه‌ی صدها دختر افغانستان است که جنس دوم شمرده شده و توانمندی‌های‌شان نادیده گرفته می‌شود، ولی با آن هم محکم و قدرتمند با تمام ناملایمات جنگیده‌اند. ابراهیمی گفت: «‌حتا در خانواده‌ که امن‌ترین مکان برای انسان است، دختران سرکوب می‌شوند و همیشه به آنان توصیه می‌شود که آرام باش.» او می‌افزاید که خانواده‌ها نباید دختران‌شان را دست‌کم بگیرند و دختران را هم امید می‌بخشد که می‌توانند نه تنها تغییر‌دهنده‌ی خود که حمایت‌کننده‌ی خانواده‌ی‌شان هم باشند.

از یک دست صدا بر‌نمی‌خیزد و جامعه هم تنها با حمایت و رشد مردان و پسران خانواده به رفاه نخواهد رسید. این سریال هم آمیخته‌ای از تلاش زنان و مردانی است که در یک تیم گرد هم آمده‌اند.

مسعود اسلامی، کارگردانی که داستان رویا را به تصویر کشیده است، باور دارد که چه در زندگی شخصی و چه در اجتماع، مردان و زنان ناگزیر از همکاری با یکدیگرند و سریال رویا به خوبی توانسته است که ضرورت همکاری زنان در اقتصاد خانواده را نشان دهد، اما ثبت این سریال به سادگی انجام نشده است. به گفته‌ی اسلامی محیط بسته و ثابت، محدودیت در ایجاد اتفاق‌ها و تجربه نداشتن بیشتر بازی‌گران از چالش‌های ثبت سریال بوده است.

محمد‌خادم حیدری، فیلم‌ساز و منتقد می‌گوید که درونمایه‌ی طنزی سریال رویا رویکردی جدید در سینمای افغانستان و هنر سریال‌سازی کشور است. به باور حیدری «رویا» می‌تواند مخاطبان خود را داشته باشد، چون مردم افغانستان نیاز دارند که بخندند و این در‌ حالی است که در افغانستان کمتر به خندیدن و خنداندن مخاطب در رسانه‌ها پرداخته شده است که تنها در برخی برنامه‌های تفریحی، کار طنز به صورت جدی دیده می‌شود، مگر در سریال‌ها هنوز این اتفاق نیفتاده است. سریال رویا ده قسمت دارد که چهار قسمت آن تا کنون از تلویزیون خورشید به نشر رسیده است.

منبع: روزنامه اطلاعات روز