تک‌فرزندی؛ واژه غریب در فرهنگ افغانستان
با وجود نگرانی‌ها، از افزایش نفوس افغانستان و افزایش زاد و ولد، چند فرزندی در بیشتر از خانواده‌های افغانستانی، مروج است. تعداد زیادی از زنان، تمایل به داشتن فرزندان زیاد دارند و چند فرزندی را بر تک‌فرزندی ترجیح می‌دهند.
در حالیکه رشد اقتصاد در افغانستان سیر نزولی دارد؛ اما بر بنیاد آمارهای ارائه شده از سوی وزارت اقتصاد کشور، تا سال 2050 میلادی نفوس افغانستان به 68 میلیون خواهد رسید.
این در حالی است که شماری از زنان، به معقوله معروف “فرزند کمتر زندگی بهتر” باور ندارند و می‌گویند: برای بقای امنیت اقتصادی شان چند‌فرزندی را بر تک‌فرزندی، ترجیح می‌دهند.
یگانه عزیزی، چهار طفل دارد، از نظر او چهار طفل برایش کافی نیست و حداقل باید شش طفل داشته باشد.
او می‌گوید: ” آوردن بچه زیاد خیلی خوبه؛ گرچه تا وقتی کلان شوند زحمت داره اما وقتی بچه‌ها کلان شوند و کار کنند؛ مه وشوهرم آسوده می‌شویم”.
عشق وعلاقه به داشتن فرزندان زیاد، تنها به زنانی‌که چند سال از ازدواج شان می‌گذرد خلاصه نمی‌شود؛ برخی از تازه عروسان نیز علاقه‌ای خاصی به داشتن فرزندان زیاد، دارند.
رحیمه محمدی، فرزند اولش را باردار است. او به این باور است برای اینکه بتواند نام خانواده خود و شوهرش را زنده نگه‌دارد باید فرزندان زیادی به دنیا بی‌آورد.
او در ادامه می‌گوید: “باوجود اینکه می‌دانم بچه بزرگ کردن کار ساده‌ای نیست؛ اما من فکر می‌کنم به زحمتش می‌ارزد چون بچه زیاد سبب ایجاد خانواده‌ای بزرگ می‌شود که پس از سال‌ها نام و نشان ما باقی خواهد ماند”.
زنان برای داشتن فرزندان زیاد دلایل مختلف و خاص خودشان را دارند؛ دلایلی که شاید سبب نادیده گرفتن آیندۀ افغانستان از رشد بی رویه نفوس و خطرات آن شده است.
امروزه ترجیح چند فرزندی بر تک‌فرزندی، در بین زنانی با تحصیلات عالی نیز رایج است.
زینب محجوب، استاد مکتب، می‌گوید: از نظرش تک فرزندی اصلا خوب نیست.
او می‌گوید: از آن جهت تک فرزندی خوب نیست چون با در نظرداشت شرایط امنیتی و سایر اتفاقاتی که در زندگی امکان افتادن شان است باید زنان، فرزندان زیادی به دنیا بیاورند “.
با این حال از دیدگاه جامعه‌شناختی، دلایل تمایل زنان، به چند فرزندی عرف، مسئله جنسیتی و مسئله بیکاری در بین زنان بیان می‌شود.
علی کاوه جامعه‌شناس در رابطه می‌گوید: چند فرزندی در کشورهای جهان سوم به نحوی یک عرف به حساب می‌آید؛ برخی از خانواده‌ها به دلیل اینکه در آینده امنیت اقتصادی داشته باشند چند فرزندی را بر تک فرزندی ترجیح می‌دهند و در کنار این دلیل دیگر ترجیح چند فرزندی زنان بر تک فرزندی، موضوع بیکاری و پیش بردن مسوولیت خانه‌داری است که به نحوی برای شماری از زنان، آوردن فرزند یک شغل محسوب می‌شود و در نهایت موضوع جنسیت و داشتن فرزند پسر نیز سبب ترجیح چند فرزندی بر تک فرزندی در میان زنان شده است.
آقای کاوه، در ادامه می‌افزاید: “تغییر نگرش جامعه به داشتن فرزندان کمتر نیاز به برنامه‌ریزی‌های طولانی مدت دارد و عاملی که می‌تواند برای تغییر نگرش چند فرزندی بر تک فرزندی تاثیرگذار باشد؛ بلند بردن سطح تحصیل زنان و ایجاد زمینه‌های شغلی برای زنان است “.
براساس آمار رسمی وزارت صحت عامه افغانستان، حد اوسط ولادت یک زن در افغانستان 5.1 طفل است که در مقایسه با کشورهای همسایه افغانستان بسیار بالا است.
گزارشگر: ضیاگل عظیمی
