قاعدگی در حلقه خرافات
پریود (عادت ماهوار) مانند بسیاری از مسایل و بیماری‌هایی که مربوط به زنان است، تابو شمرده می‌شود و حتا در برخی موقعیت‌ها با زنانی که در حالت پریود به‌سر می‌برند، رفتارهای زشت و ناپسندی صورت می‌گیرد؛ به عبارت دیگر، زنانی را که عادت ماهوار می‌شوند «نجس» می‌خوانند. در این حالت بسیاری از خانواده‌ها به زن پریود‌شده اجازه نمی‌دهند دست به وسایل خانه بزند و یاغذا و نان پخته کند.
قاعدگی زنان در بستر فرهنگی و اجتماعی، به یک معضل بزرگ اجتماعی تبدیل شده و هنوز‌هم زنان زیادی در هنگام پریود رفتار‌ها و حرف‌های نا مناسبی را تحمل می‌کنند؛ که به گفته آنان در بیشتر مواقع آنان را از زن بودنشان متنفر می‌سازد.
مریم، زنی که 38 سال سن دارد، تحمل رفتار‌ها و سخنان نا مناسب در هنگام پریو از سوی مادر، و مادر شوهر اش برایش تبدیل به عادت شده است.
او می‌گوید؛ هنگامی‌که مجرد بوده مادرش در هنگام پریود برایش اجازه نمی‌داد که غذا بپزد یا اینکه به وسایل خانه دست بزند.
او در ادامه می‌گوید: “خونه مادرخو هم که بودم وقتی مریض می‌شدم مادر مه نمی‌گذاشت به چیزی دست بزنم و بعد از ایکه عروسی کردم خشو مه میگه زن و قت عادت ماهوار نا پاک هست و اگر به چیزی دست بزنه بی‌خیر و بی‌برکت می‌شه “.
از سوی دیگر، زن به‌لحاظ تاریخی در افغانستان غالباً به‌عنوان ملک مرد در نظر گرفته شده و در این نظام تنها مردان صلاحیت این امر را دارند که هر گونه که میل شان بکشد در هر برهه از زمان با زنان رفتار کنند.
زریما زنی است که در یکی از قریه دور دست در ولایت هرات زندگی می‌کند او از تغییر رفتار شوهر اش در هنگام پریود ابراز ناراحتی و نا رضایتی می‌کند.
زریما می‌گوید؛ هر ماه که پریود می‌شود شوهر اش آن را به اتاق اجازه نمی‌دهد که بخوابد.
او می‌فزاید: “شو مه به میگه وقتی مریضی نزدیکم نشو چون نجس هستی ومر هم نجس می‌کنی مه هم هر ماه مجبور هستم جدا از شوخو خاو شوم و صبح‌ها چهر خو به او نشان ندم چون میگه اگر تو ببینم دگه تا شام خیر نمی‌بینم “.
این امر سبب شده که برخی‌ها بپندارند برمبنای آموزه‌های دینی، زنی که پریود است، ناپاک و کثیف محسوب می‌شود و در این مدت تقریباً از تمام تعامل‌های اجتماعی باید دور نگه‌داشته شود.
میرویس، مردی که با اندک معلوماتی که در مورد پریود (عادت ماهوار) دارد زنان را در این هنگام ناپاک می‌داند.
او می‌گوید: “مه که سواد ندارم ولی از آخند صاحب مسجد شنیدم که میگه زن در وقت مریضی نا پاک است باید از او دوری شود “.
و اما آگاهان امور دین، تمام این باور‌ها را غلط پنداشته می‌گویند این باور‌ها هیچ اصل شرعی و خلاف ارزش‌های اسلامی و انسانی است.
عبدلمجید صمیم، آگاه امور دین، در رابطه می‌گوید: ” مفهوم نا پاکی زن در هنگام پریود فقط همین است که نمی‌تواند نماز بخواند مسجد رفته نمی‌تواند و به قران دست زده نمی‌تواند در غیر آن به صورت طبیعی می‌توانند زندگی کند” .
در همین حال به باور جامعه‌شناسان، نگاه ابزار گونه به زنان مولد این گونه رفتار‌ها است زنان در این دوره بیشتر از لحاظ روحی-روانی آسیب‌پذیر و شکننده می‌شوند و حساسیت این موضوع در زندگی اجتماعی زنان تأثیر به‌سزایی دارد.
محمد فقیری، جامعه شناس، می‌گوید: “نگاه به زنان در افغانستان ابزار محورانه است و همین نگرش‌های غیر منطقی و ناآگاهی مردان از چنین مسایلی سبب شده که مردان در اینگونه موارد عقده‌مندانه و زشت برخورد کنند”.
با این حال از دیدگاه روان شناختی، زنان به شکل عمومی در این دوره حالتی از یاس در روزهای قبل از شروع قاعدگی را تجربه کرده و در روزهای اخیر این دوره حالاتی عجیب و غریب را تجربه می‌کنند که البته در هر زنی متفاوت است که از آن جمله افسردگی، گوشه‌گیری، خستگی و کوفتگی، اضظراب و دلشوره، عصبانیت و بهانه‌گیری نشانه‌های عمده‌تر در همه زنان است و برخورد‌های نادرست در این موقع اساس می‌تواند تاثیرات سو بالای روح و روان زنان داشته باشد.
نسرین نوا، روان شناس، در این رابطه می‌گوید؛ هنوز در جامعه‌ی که زنان در این دوره حق پخت و پز یا نشستن در جاهای خوب خانه را ندارند پس چطور احساس بدی نکنند! زنان با وجود چنین دیدگاه‌هایی در جامعه احساس خود کم بینی پیدا می‌کنند و این را به ضعف‌های خود اضافه می‌نمایند. آنها قبول می‌کنند که چیزی کم دارند یا حتماً مشکلی دارند که سزاوار سپری کردن چنین نجاستی شده‌اند.
به باور خانم نوا، همه این‌ها دلیلی می‌شود به بی‌باوری و خودکم بینی یک زن نسبت به شخصیت اش، و این او را همیشه از مردان عقب نگه میدارد. حالا اگر همه افراد جامعه خصوصاً نزدیکان هر خانم به او و دوره قاعدگی اش بد ننگرند و یا حتی آن را به گونه یک امتیاز ارج بدارند؛ زنان می‌توانند خیلی بهتر با نشانه‌های ناراحت‌کننده این دوره مبارزه کنند و خودشان را نیز دوست داشته باشند.
عادت ماهوار به‌صورت کلی و مختصر، به خونریزی ماهانه از رحم بانوان گفته می‌شود. قاعدگی، منس، پریود و حیض از نام‌های دیگر این رخداد طبیعی است. خون قاعدگی ترکیبی از خون کامل و بافت‌های ریزش‌کرده‌ی رحم است و اکثر دوره‌های قاعدگی بین 3 تا 7 روز طول می‌کشد.
گزارشگر: ضیاگل عظیمی
