عادله کبیری: محافل هشت مارچ گاهی جنبۀ اطلاع رسانی دارد

هشتم مارچ سال ۱۸۵۷؛  زنان کارگر کارگاه‌های پارچه‌بافی و لباس دوزی در نیویورک آمریکا به خیابان‌ها ریختند و خواهان افزایش دستمزد، کاهش ساعات کار و بهبود شرایط بسیار نامناسب کار شدند. طوریکه از تاریخچه هشتم مارچ هویدا است در این روز زنان صدای شان را برای عدالت خواهی بلند کردند.

از این روز همه ساله در افغانستان نیز تجلیل می‌شود اما پرسش اینجاست که آیا زنان در افغانستان به عدالت و برابری آنچنانی‌که  حق مسلم شان است رسیده اند یا خیر؟  برای بحث بیشتر در این مورد گفت‌وگوی را با عادله کبیری، استاد دانشکده‌‌ی ژورنالیزم دانشگاه هرات انجام داده‌ام که در ادامه می‌خوانید.

 پرسش: چه تعریفی از هشتم مارچ دارید؟

پاسخ: من به تاریخ باور ندارم چون می‌بینم که تعدادی بنا به دلایلی چیزهایی را بزرگتر و چیزهایی را کوچکتر از آنچه در واقعیت هستند، نشان می‌دهند.

وقتی به خودم می‌بینم، من هر روز کارهای می‌کنم که به مراتب فراتر از آنانی است که ۸ مارچ را رقم زده اند.

پرسش: تجلیل‌ها و محافلی که به مناسبت هشتم مارچ در افغانستان صورت می‌گیرد از دید شما  چه تغییری را  می‌تواند دروضعیت زنان به وجود آورد؟

 پاسخ: به نظر من محافلی که به مناسبت ۸مارچ برگزار می‌شود گاهی ممکن بتواند جنبه اطلاع رسانی داشته باشد یعنی برای تعدادی که هنوز نمی‌دانند، در مورد ۸مارچ معلومات دهد و در قدم دوم ممکن به خاطر تحفه‌های که به دست می‌آورند برای تعدادی از خانم‌ها خوش آیند باشد؛ آوردن تغییر در راستای احقاق حقوق زن نمی‌تواند به ۸مارچ خلاصه شود.

پرسش: دسترسی زنان به عدالت؛ فلسفه هشتم مارچ است و اکنون در آستانه‌ی تجلیل از این روز قرار داریم به نظر شما زنان در افغانستان توانسته اند به عدالت دسترسی پیدا کنند؟

پاسخ: مسلما ما طی سالیان اخیر دست آوردهای قابل توجهی در راستای عدالت جنسیتی داشتیم مخصوصا تغیراتی که در قوانین کشور وارد شده است ولی بنا به دلایل متعددی تا هنوز ما به عدالت جنسیتی در جامعه دست نیافتیم و نیاز به تلاش‌های مداوم داریم.

 پرسش: دسترسی زنان به عدالت می‌تواند چه تاثیری روی مشاکت زنان در پروسه‌های ملی؛ نظیر صلح و نهاد‌های عدلی،  قضایی داشته باشد؟

پاسخ: کشور ما فعلا به جانب توسعه روان است و دسترسی به توسعه بدون عدالت اجتماعی ممکن نیست، مسلما که زنان توانمند بهتر می‌توانند در پروسه های اجتماعی مثل صلح… بهتر نقش داشته باشند و چرخه توسعه را سرعت ببخشند.

پرسش: با همه تلاش‌ها، ضمانت‌های قانونی و پیشرفت‌های که در زمینه تحقق و رعایت اصل برابری در کشور صورت گرفته است این فعالیت‌ها چقدر برای تحقق عدالت برای زنان موثر بوده است؟

پاسخ: نمی‌توان گفت تلاش‌های که در راستای احقاق حقوق زنان در کشور صورت گرفته موثر نبوده اما بنا به دلایلی آنطور که باید موثر می‌بود متاسفانه نبوده است. عوامل متعددی را می‌توان در این امر دخیل دانست، اگر بخواهم کوتاه مطرح کنم: برخورد پروژه‌یی نهادهای فعال با قضیه، جدایی تفکر و عمل، در برخی ساحات مساعد نبودن بستر تغیر و… را میتوان از عوامل تاثیرگزار بر این عرصه دانست.

 به عنوان پرسش آخر:  زنان افغانستان برای احیای حقوق شان و برای رسیدن به عدالت که یکی از حقوق مسلم بشری است باید چه کنند؟

پاسخ:  به نظر من دسترسی زنان به منابع دانش برای کسب قدرت تفکر و رشد شخصیتی، استقلال اقتصادی و اعتماد به‌نفس عوامل عمده‌یی استند که می‌توانند به شکل زیربنایی عدالت جنسیتی را در جامعه ما به ارمغان آورند زمانی که حق مانند یک هدیه به زنان داده شود میتواند به راحتی پس گرفته شود، ما به زنان توانمندی نیاز داریم که حقوق خود را خود به دست آورند.

ترتیب: ضیاگل عظیمی