آزار و اذیت جنسی بانوان در نهادهای دولتی و خصوصی
پس از سقوط رژیم زن‌ستیز طالبان و تشکیل دولت جدید در افغانستان، دوباره فضای تحصیل و کار در بیرون از محوطه‌ی خانه برای بانوان فراهم آمد و ده‌ها نهاد تحصیلی و مؤسسات تحصیلات عالی و نیمه عالی برای شگوفایی نیم ارزشمند پیکر جامعه در سرتاسر کشور تأسیس شد.
اما در کنار این پیشترفت‌ها بنابر گزارش وزارت امور زنان در چندین سال اخیر آزار و اذیت فزیکی، زبانی و حتا تجاوزهای جنسی باعث سرخورده‌گی و کم‌رنگ شدن حضور کارمندان زن در دوایر دولتی و خصوصی شده است. این مسأله باعث ایجاد مشکل جدی اجتماعی، و جز زنده‌گی روزمره‌ی زنان افغان، نه تنها در محیط کار که در خیابان‌ها نیز شده است.
آزار و اذیت جنسی، جنسیت‌زده‌گی در روند استخدام، ارتباط با مقام‌های بالاتر، محیط کاری مختلط زن و مرد، از جمله‌ی عواملی استند که مانع فعالیت زنان به ویژه بانوان جوان در نهادهای دولتی و خصوصی می‌شود.بنا بر گزارشی از خبر‌گزاری رصد، بعضی از بانوان جوان در شهر کابل به خاطر این که مورد آزار و اذیت همکاران (مرد)شان در محیط کاری قرار نگیرند و به خواست‌های نامشروع‌شان تن ندهند، حلقه‌ی نامزدی دروغین پوشیده و با وجود این که مجرد اند، خود را به نام کسی می‌کنند. نا‌گفته نباید گذاشت که چندی قبل موضوع پوشیدن حلقه‌ی نامزدی برای بانوان خبرنگار نیز در رهنمای مصونیت برای ژورنالیستان به نشر رسید که بانوان خبرنگار مجرد و یا متأهل برای جلوگیری از خشونت‌های جنسیتی چله و یا حلقه‌ی مثل آن را در انگشت‌شان داشته باشند. ولی با وجود داشتن حلقه‌ی نامزدی، زنان همچنان با مکر، فریب و برخوردهای عقده‌مندانه مورد آزار و اذیت قرار می‌گیرند.
سوال این است که چنین نهاد‌ها به جای پیشنهاد راه حل‌های منطقی و به دست گرفتن میکانیزم‌های مفید، چرا زن را در جامعه به چشم جنس دوم دیده و برای جلوگیری از این چالش بزرگ راه حل تعبیض‌آمیز پیشنهاد می‌کنند؟
ارزیابی‌های وزارت امور زنان افغانستان نشان می‌دهد که بیش از ۸۷ درصد زنان در افغانستان حد اقل یک نوع از خشونت و یا آزار و اذیت جنسی و یا خیابانی را تجربه کرده‌اند، ولی به دلیل این‌که به نام و جای‌گاه اجتماعی‌‌شان لطمه‌ای وارد نشود، سکوت کرده‌اند و حاضر به شکایت از این مشکل نیستند.
رولا غنی، بانوی نخست کشور، آزار و اذیت جنسی موجود در نهادهای حکومتی، شرکت‌های خصوصی و هم در بازار و سرک را از عنعنات افغانی مجزا پنداشته، همه‌ی مقامات و مردم را به مبارزه با این چالش فرا می‌خواند.
افغانستان تنها کشوری نیست که زنان همه‌روزه گواه آزار و اذیت جنسی از قبیل مزاحمت، چشم‌چرانی، لمس اعضای بدن، مزاحمت‌های تیلفونی و غیره قرار می‌گیرند. در کشورهای مترقی جهان نیز جنسیت‌زده‌گی وجود دارد، اما بیشتر این کشورها با در نظر گرفتن مجازات سنگین جلو این جرم را می‌گیرند. به طور مثال، در فرانسه اگر کسی خانمی را در محیط کار مورد آزار و اذیت جنسی، زبانی و یا هم فزیکی قرار می‌دهد، مطابق قانون جمهوری فرانسه به دو سال زندان و ۳۰ هزار یورو جریمه نقدی محکوم می‌شود.
در افغانستان نیز برای جلوگیری از این برخورد‌ها، مقرره‌ی منع آزار و اذیت زنان، در۳ فصل و ۲۹ ماده در جلسه‌ی کابینه به پیشنهاد کمیسیون امور زنان تصویب شده است. در این قانون آمده است که مرتکبین آزار و اذیت زنان در محل کار، مراکز صحی، مراکز تعلیمی و تحصیلی به ده تا بیست هزار افغانی جریمه‌ی نقدی محکوم خواهند شد.
از توشیح و نافذ شدن این مقرره دو سال می‌گذرد ولی حضور زنان در نهادهای دولتی و خصوصی همچنان روز‌به‌روز کمرنگ‌تر می‌شود. در گزارش وزارت امور زنان آمده است که در حال حاضر ۲۲ درصد از کارمندان نهادهای دولتی را زنان تشکیل می‌دهند ولی بر اساس پالیسی حمایت از زنان، باید تا سال ۲۰۲۰ این میزان به سی درصد برسد.
مسلم است که برای کاهش آزار و اذیت جنسی بانوان ذهنیت‌سازی و بلند بردن سطح آگاهی مردم، از طریق برنامه‌های تلویزیونی و رادیویی، مدارس، مکاتب و مساجد می‌تواند بسیار کارساز باشد. در مکتب‌ها و مدارس باید برای کودکان که نسل آینده‌ی افغانستان را تشکیل می‌دهند، رفتارهای شایسته‌ی اجتماعی یاد داده شود و یا هم مضمونی در رابطه به موضوعات اجتماعی برای‌شان در نظر گرفته شود تا بیاموزند که زن و مرد با هم برابر اند، هیچ مردی توانمندتر از زن و هیچ زنی توانمندتر از مرد نیست و هر دو در کنار هم می‌توانند جامعه را بسازند. در مساجد ضمن تأکید بر حجاب بانوان، باید برای آقایان گفته شود که از داشتن نگاه تعبیض‌آمیز به زنان و آزار و اذیت‌شان بپرهیزند. نباید فراموش کرد که این مسوولیت فردی و اجتماعی همه‌ی ماست تا برای فرزندان خود پرهیز از تبعیض‌های جنسیتی را بیاموزانیم. دیدگاه و عملکردهای خود را در مقابل زنان به گونه‌ی مثبت تغییر دهیم تا باشد که این نیمه‌ی همواره لگد خورده‌ی جامعه، به شکوفایی واقعی و حقوق طبیعی و انسانی خود برسد.
منبع: هشت صبح
