ملیحه حامدی: برای دسترسی به عدالت باید مبارزه کرد

«اشرف غنی و عبدالله عبدالله در جریان مبارزات انتخاباتی ریاست جمهوری برای تقویت نقش زنان در سطوح مختلف به ویژه درسطح سیاسی جامعه، تعهدات زیادی به زنان داده اند. اما اینک که مدت زیادی از حکومت وحدت ملی می‌گذرد، آیا هر دو سیاستمدار تعهدات شانرا عملی کرده اند؟ فعالان زن در مورد یکسال کارکردهای حکومت نظر نسبتاً مثبت دارند.» این بخشی از سخنان ملیحه حامدی یکی از فعالان حقوق زن است که در ادامه می‌خوانید

پرسش: ملیحه جان در ابتدا می‌خواهم خود تان خود را معرفی کنید و در مورد تحصیلات تان بگویید؟

حامدی: با سلام خدمت شما وهمکاران  محترم تان!

ملیحه حامدی هستم .از ولایت  زیبای بادغیس 26 سال سن دارم  دوران متوسطه‌ی مکتب را در ولایت بادغیس سپری نموده‌ام. و لیسه را در مکتب لیسه عالی الفتح کابل سپری نموده‌ام و در سال 1387 شامل پوهنتون شهید استاد برهاالدین ربانی شدم و 4 سال تحصیل را در رشته‌ی ثقافت اسلامی به اتمام رساندم.

به دلیل علاقه‌مندی زیاد که به  تحصیل داشتم خواستم ادامه‌ی تحصیل‌ام را در بخش ماستری در رشته حقوق عمومی به اتمام برسانم.

پرسش: دلیل علاقه‌مندی تان به رشته حقوق و علوم سیاسی چی بوده ؟

حامدی: دلیل عمده علاقه‌مندی به این رشته عدم آگاهی بیشتر بانوان کشورم از حقوق حقه شان است و کار در عرصه پیشرفت و حمایت بانوان  و آگاهی از حقوق شان در چوکات اسلام و قانون، قانون اساسی، قانون مدنی، قانون محو خشونت، قانون آزار و اذیت زنان که امید وارم بزودی تصویب شود.

پرسش: چقدر با خواندن رشته حقوق فکر می‌کنید بهتر می‌شود به زنان که از حق شان محروم اند کمک کرد؟

حامدی: با توجه با نبود امکانات که در جامعه وجود دارد با شور وشوق تمام این رشته را به پایه اتمام رساندم. تلاش دارم که برای طبقه محروم (زنان) که نیمی از جامعه را تشکیل می‌دهد همکاری کنم مخصوصا خانم‌های که در ولایات دور دست که در آن مناطق به دلیل نبود مکتب، مسجد زمینه تحصیل برای زنان و رسم رواج‌های عرفی و عنعنوی جامعه که بیشتر از خانه و خانواده منشأ می‌گیرد خشونت‌ها و ازدواج‌های قبل از وقت باعث دور ماندن از حقوق شان شده اند.

پرسش: خانم حامدی وضعیت زنان را چگونه بررسی می‌کنید؟

حامدی: وضعیت کنونی زنان در افغانستان رضایت بخش نیست. با آنکه در شانزده سال گذشته تلاش‌های بی شماری از سوی جامعه جهانی و اداره‌های مختلف مدنی برای تحفظ حقوق زنان در افغانستان​ صورت گرفت و پول‌های هنگفتی هم در این راستا به مصرف رسید اما هنوز هم نگرانی‌های در خصوص وضعیت نامناسب زنان افغان وجود دارد. و کمیسیون مستقل حقوق بشر افغانستان می‌گوید، حکومت مکلف است تا در زمینه حفظ دستاوردهای زنان این کشور تلاش نماید و اجازه ندهد تا آنان دوباره به سال‌های عقب برگردند. پیشرفت حقوق زنان و زندگی زنان در افغانستان حالتی شکننده است، وضعیت زنان هنوز هم چندان ثبات ندارد و پیشرفت‌های موجود طوری ثابت نشده که در آن  عقب رفتنی وجود نداشته باشد. این مشارکت اگر در عرصه‌های مختلف اقتصادی و اجتماعی در گذشته وجود داشته اکنون روند این مشارکت بسیار به کندی پیش می‌رود و بالای آن فکر می‌شود که مصئونیت شخصی و شغلی زنان با تهدیدها مواجه

پرسش: شما آگاهانه موضوعات مربوط به زنان را دنبال می‌کنید بنظر تان چی کار های را زنان باید انجام بدهند تا تغییر مثبتی در وضعیت شان بوجود بیاید؟

• سرمایه گذاری در قسمت معارف.
• توجه بیشتر دولت در مناطق دور دست.
• سرمایه گذاری در قسمت کدر های علمی و تدریس در مکاتیب با معاش بهتر .
• ایجاد کورس‌های آموزشی برای معلمان.
• ایجاد سر پناه برای معلمان.
• ایجاد کمپاین راه اندازی شمولیت دختران به مکاتیب و ادامه تحصیل دختران در مناطق دور دست.
• ایجاد کورس‌های سواد آموزی برای زنان که از تحصیل عقب مانده اند.
• ایجاد کمپاین حقوق مساوی میان زن و مرد و آگاهی از حق و حقوق شان.
•  مساعد نمودن زمینه کار برای خانم های که سواد ندارند .
• ایجاد کارخانه‌ها و شرکت‌های تولیدی برای شمولیت زنان به شغل.
• ایجاد نمایشگاه‌های بین المللی برای فروش صنایع دستی زنان در بازارهای بین المللی.
• ایجاد کورس‌های خیاطی، آشپزی، کورس‌های سواد آموزی، انگلیسی  و باقی بخش‌های که خانم‌ها علاقه‌مندی داشته باشند.

پرسش: برای آینده چی برنامه دارید؟ و در برنامه‌های آینده می‌خواهید برای زنان انجام دهید؟

حامدی: در آینده تصمیم دارم با ایجاد یک مرکز آموزشی برای بانوان، بخاطر رشد فرهنگ اصیل افغانی و به کار انداختن استعدادهای نهفته بانوان کار کنم .

پرسش: کمی در مورد کار کردها و فعالیت‌های تان برای خواننده‌گان ما بگویید؟

حامدی: من از زمان کودکی دختر با جرأتی بودم و همیشه نو آوری‌های در زندگی داشتم انسان متفاوتی هستم و طرز تفکر متفاوتی دارم  بعد از دوره تحصیل بنابر علاقه‌ی زیادی کار کردن برای خانم‌ها داشتم با اجازه خانواده اولین کارم را در سال 1391 در وزارت امور زنان شروع کردم  در بخش مدیریت عمومی تعلیمی و تحصیلی برای بانوان، که در شمولیت دختران بی نتیجه از کانکور با تخفیف 50فیصد در موسسات تحصیلات عالی معرفی می‌کردم که بعدادر انجوها و موسسات بین المللی برای توانمندسازی زنان کار کردم .

پرسش: از سیاستی که حکومت وحدت ملی در قبال زنان اتخاذ کرد چقدر راضی هستید ؟

حامدی: اشرف غنی و عبدالله عبدالله در جریان مبارزات انتخاباتی ریاست جمهوری برای تقویت نقش زنان در سطوح مختلف به ویژه درسطح سیاسی جامعه، تعهدات زیادی به زنان داده اند. اما اینک که مدت زیادی از حکومت وحدت ملی می‌گذرد، آیا هر دو سیاستمدار تعهدات شانرا عملی کرده اند؟ فعالان زن در مورد یکسال کارکردهای حکومت نظر نسبتاً مثبت دارند. حقوق بشر افغانستان به این باور است که اراده سیاسی رهبران حکومت افغانستان در قبال مشارکت سیاسی زنان و قرار دادن زنان در پست‌های کلیدی، بسیار قوی و مشوق کننده است. در واقع ما در اول عدد چهار را انتخاب کرده بودیم و تاکید داشتیم که مثلاً چهار وزیر داشته باشیم، چهار معاون وزیر و چهار سفیر. اما فعلاً کمیت برای ما بسیار اهمیت ندارد. فعلاً مهم این  است که زنان مثلاً در کمیته گزنیش، ریاست‌های مهمی در دفتر ریاست جمهوری و ریاست اجرائیه، در وزارت خارجه و امثال اینها پست‌های کلیدی را عهده دار گردیده اند و به ویژه زنان جوان این شانس را دریافت کرده اند، و این امیدوار کنندها است. و حتی داکتر اشرف غنی و  داکترعبدالله مشاورین زن دارند که می‌توان گفت در تاریخ افغانستان بی سابقه است. یکی از تقاضاهای نهادهای زنان گماشتن یک زن به حیث عضو شورای عالی قضا است. رئیس جمهور افغانستان این خواست زنان را پذیرفته و زنی را به این مقام نامزد کرد که این موضوع امید وار کننده است .

پرسش:  چقدر امیدوار به برگزاری انتخابات بعدی و حضور زنان هستید؟

حامدی: تغییر نظام سیاسی در افغانستان و سقوط حکومت طالبان، از احقاق حقوق زنان و دسترسی این قشر جامعه به حقوق‌شان سخن گفته شده و در این راستا برنامه‌ریزی‌هایی نیز صورت گرفته است، اما به‌نظر می‌رسد این میزان کار، نتوانسته است زمینه دسترسی زنان به تمامی حقوق مندرج در قانون اساسی را برای‌شان مهیا کند. جای تردید نیست که وضعیت زنان در 16سال اخیر نسبت به وضعیت آنان در دوره حاکمیت طالبان متغیر شده است. در دوره حکومت طالبان، حضور زنان در فعالیت‌های اجتماعی و سیاسی اکیدا ممنوع بود. این قشر جامعه در دوره حاکمیت طالبان با محدودیت‌های بسیار گسترده‌ای روبرو  بود. به اساس قواعد، رفتاری محدودیت‌آمیزی که از سوی طالبان وضع شده بود، زنان حتا در فعالیت‌های روزمره نیز با محدودیت روبرو بودند. این قشر حتا برای رفت‌و‌آمدهای روزانه و ضروری در محلات زندگی خویش با این الزام روبرو بودند که از سوی یکی از محارم خویش همراهی شوند. هم‌چنین از نظر برخورداری از زمینه‌های تعلیمی و تحصیلی نیز این قشر با محدودیت و ممنوعیت داشتند. با توجه به این محدودیت‌ها، باید گفت که وضعیت زنان از نظر دسترسی به برخی از حقوق خویش در16 سال اخیر بعد از حکومت طالبان بهتر شده است.

با آن‌هم دیده می‌شود که زنان با چالش‌ها و مشکلاتی روبرو می‌باشند. در برخی از گزارش‌های که در خصوص مشکلات زنان به نشر می‌رسد، به نکات منفی که زنان با آن مواجه‌اند اشاره می‌شود. خشونت‌ها و تجاوز از جمله مشکلاتی‌اند که هنوز هم زندگی برخی از زنان با آن مواجه می‌باشد. در برخی از این گزارش‌ها بر این موضوع نیز اشاره شده است که در بسا موارد، زنان قربانی خشونت‌های بی‌مورد اعضای خانواده خود از جمله شوهران خویش شده‌اند. این نشان می‌دهد که هنوز هم مشکلاتی در زندگی زنان وجود دارد.

شاید از همین‌رو بوده است که دیده شد، زنان با شرکت گسترده در انتخابات، خواسته‌اند این موضوع را اعلام کنند که این قشر در پی سهم‌گیری بیشتر و گسترده در در دولت آینده می‌باشد. وسعت اشتراک زنان در پروسه رای‌گیری می‌تواند حاوی این پیام باشد که زنان خواسته‌اند با اشتراک چشمگیر و وسیع در انتخابات، در تهداب‌گذاری دولت آینده و تعیین رییس این دولت اشتراک گسترده داشته باشند تا در آینده و پس از تشکیل دولت جدید، به تبع میزان مشارکت خویش، مطالبات خود را نیز با این دولت در میان بگذارند و خواستار بر آورده شدن این مطالبات از دولت آینده شوند. اگرچه در شعارهای انتخاباتی و مبارزات انتخاباتی نیز توجه به حقوق زنان و ارتقای جایگاه این قشر از سوی بسیاری از کاندیداها پرداخته شده بود، اما اشتراک زنان در انتخابات نشان‌دهنده این است که این بخش از جامعه نخواسته‌اند به چراغ سبزها و یا اشاراتی که در مبارزات انتخاباتی در خصوص دسترسی آنان به حقوق و خواسته‌های‌شان صورت گرفته است، اکتفا کنند

همزمان با مشارکت گسترده زنان در انتخابات، در بحث‌هایی که در خصوص این مشارکت در برخی از رسانه‌ها و شبکه‌های اجتماعی صورت گرفته نیز به این موضوع تاکید گردیده است که زنان رویکرد خویش را در خصوص سهم‌گیری در مدیریت اجتماعی سیاسی به‌گونه‌ای سازمان‌دهی کرده‌اند که در این تغییر رویکرد، بر گسترش این سهم‌گیری تاکید زیادی صورت گرفته است. تاکیدی که هم‌زمان با مشارکت گسترده زنان در انتخابات ریاست‌جمهوری و شوراهای ولایتی، از سوی برخی از زنان فعال در عرصه فعالیت‌های مدنی صورت گرفته و می‌گیرد، مبتنی بر این است که زنان می‌خواهند پس از این در مدیریت تمامی بخش‌های جامعه سهم گسترده‌تر داشته باشند.

مصاحبه کننده: نسیمه همدرد